Cùng tìm hiểu về kinh nguyệt (Phần I)

Là phụ nữ, ai cũng trải qua chu kỳ kinh nguyệt. Những kiến thức cơ bản đã được học từ thời phổ thông, tuy nhiên trên thực tế hiện nay có rất ít chị em hiểu rõ về những hiện tượng trong cơ thể mình. Vì vậy, hãy cùng nhau tìm hiểu lại về hiện tượng kinh nguyệt bằng seri dài kỳ này nhé.

1. Kinh nguyệt là gì?

Có được bao nhiêu thiếu nữ biết được chính xác huyết của kinh nguyệt do đâu mà có và chảy ra như thế nào?

Đúng là nó từ tử cung ra. Mỗi tháng một lần, tử cung được chuẩn bị cho công việc tiếp nhận trứng đã được thụ tinh rồi tạo nó thành phôi, thành thai, rồi thành đứa trẻ. Do tác động của hoóc môn estrogen và progesteron, màng nhầy bên trong tử cung biến đổi, được bồi bổ thêm để đón nhận sự thụ thai.

Tất cả các công việc chuẩn bị đó trở thành vô ích khi trứng rụng ra mà không được thụ tinh. Khi ấy, vào cuối vòng kinh (ngày thứ 28), tuyến yên nhận mệnh lệnh của vùng dưới đồi, truyền lại cho buồng trứng. Buông trứng ngừng sản sinh các hooc môn estrogen và progesteron là thứ cung cấp năng lượng cho việc chuẩn bị của tử cung kể trên. Do mất nguồn năng lượng này, mọi thứ đều sụp đổ. Màng nhầy được bồi bổ, dầy lên, bị bong ra như một lớp da chết và tạo ra một sự xuất huyết nhỏ: đó là kinh nguyệt.

Bây giờ các bạn đã hiểu huyết kinh nguyệt không phải là “huyết xấu” của phụ nữ. Huyết này do màng nhầy trong tử cung bong ra. Soi trong kính hiển vi, người ta thấy rõ những xác tế bào trong huyết kinh nguyệt.

2. Tử cung và hoạt động của nó

Tử cung là một cơ đỏ gồm ba lớp bằng sợi ép vào nhau, mỗi sợi lớp chẩy theo một hướng cho nên rất chắc. Lúc nghỉ ngơi tử cung có hình dáng như một quả lê, cao 6-7 cm, rộng từ 3 đến 3,5 cm và có một chỗ lõm gọi là hốc tử cung hình tam giác. Bề dầy của tử cung khoảng 1cm và tạo thành bộ phận “khỏe” của hệ sinh dục nữ.

Nó giống như quả lê, nhưng ngược, nghĩa là đầu trúc xuống dưới, thu nhỏ lại, tạo thành cổ tử cung thông xuống âm đạo. Cổ tử cung dài trừng 2cm có một lỗ hổng để kinh nguyệt chảy ra, đồng thời để tinh trùng lọt vào bên trong

Phần trên của tử cung trẽ ra làm 2 nhánh gọi là vòi để dẫn trứng rụng từ buồng trứng ra

Tử cung là bộ phận rất dễ di động. Nằm trong bụng nhưng được cả hệ thống dây chằng giữ cho nó ở đúng vị trí mà nó vẫn thoải mái. Giống như mọi bộ phận khác của hệ thống sinh dục nữ, tử cung mặc dù vào thời kỳ không có thai vẫn hoạt động rất tích cực. Màng nhầy bọc mặt trong tử cung chính là trung tâm các sự biến đổi của hooc môn trong chu kỳ kinh nguyệt.

Như vậy trong nửa đầu của vòng kinh (từ ngày 1 đến ngày thứ 14), tử cung chịu tác động của estrogen là hooc môn duy nhất do buồng trứng tiết ra. Từ ngày thứ 14 đến ngày hành kinh, có thêm hooc môn progesteron do tử cung sản xuất ra vào lúc rụng trứng. Nói thế có nghĩa là chất nhầy tử cung, nhiều hay ít là tuỳ theo thời điểm trong vòng kinh. Màng nhầy được làm giàu thêm do các hooc môn và đến ngày 20 hoặc 22 trong vòng kinh, nó đậm đặc nhất để chuẩn bị đón sự thụ thai. Mọi diễn biến đó đều do vùng dưới đồi chỉ huy thông qua tuyến yên trung gian. Và khi trứng không thụ tinh được thì toàn bộ quá trình tiết hooc môn kia đều bị dừng lại như chúng ta đã biết.

3. Tuổi nào bắt đầu thấy kinh?

Ở phương tây, trung bình kinh nguyệt xuất hiện vào tuổi 13,5 (có thể sớm hay muôn hơn chút ít). Kinh nguyệt chấm dứt ở tuổi mãn kinh, ở phương tây trung bình là 51 tuổi.

Vậy có liên quan gì giữa tuổi mới thấy kinh và tuổi mãn kinh không?

Chắc các bạn có nghe thấy ai đó nói rằng, đàn bà nào thấy kinh sớm thì mãn kinh cũng sớm ?. Tin tưởng như vậy là không có cơ sở khoa học nào hết. Không thể có mối liên quan gì giữa tuổi bắt đầu thấy kinh và tuổi mãn kinh. Duy có điều cả hai hiện tượng này chịu tác động hiển nhiên của dòng dõi, máu mủ và mang tính di truyền.

4. Vòng kinh là gì?

Theo định nghĩa, vòng kinh bắt đầu từ ngày thấy kinh và kết thúc vào ngày thấy kinh tiếp theo. Khoảng thời gian thường từ 28 đến 30 ngày.

Tại sao vong kinh lại là 28 ngày?

Tại sao thiên nhiên lại quy định cho con người vòng kinh 28 ngày chứ không phải 50 ngày, 3 tháng hoặc 6 tháng như loài chó? Đấy là một trong những điều huyền bí của cuộc sống, giống như tại sao tim chúng ta đập 70 nhịp mỗi phút, tại sao mỗi năm lại có 360 ngày. Những câu hỏi đó đều không có câu trả lời.

Lời giải đáp duy nhất có thể đưa ra là do hoạt động theo chu kỳ của vùng dưới đồi đã quyết định chu kỳ của vòng kinh. Như chúng ta đã biết vùng dưới đồi định đoạt tất cả những gì quan trong trong cơ thể, sự sống, cá tính. Nó ban mệnh lệnh cho tất cả các bộ phận. Đó là trí nhớ và trực giác. Ví dụ: Bạn có một thất vọng và bạn cố giấu kín, cố gạt đi, cố khắc phục nhưng khốn nỗi, vùng dưới đồi đã ghi ý niệm “thất vọng” lại và có thể nó còn nhớ lại lâu hơn bạn rất nhiều.

Vùng dưới đồi là chủ nhân của trạng thái nội tâm của chúng ta. Nó ban ra những mệnh lệnh. Ngôn ngữ của nó là hooc môn. Trong hoạt động sinh dục, mệnh lệnh của vùng dưới đồi đưa ra thông qua tuyến yên và tác động vào buồng trứng. Buồng trứng thi hành mệnh lệnh bằng cách sản sinh ra các hooc môn sinh dục nữ (estrogen và progesteron) và để rụng một trứng mỗi tháng.

Hoạt động của vùng dưới đồi mang tính chu kỳ. Nếu như trứng rụng vào ngày thứ 14 của vòng kinh, chứ không phải vào ngày khác có nghĩa vùng dưới đồi ra lệnh như thế. Và nó được chương trình hoá theo cách đó, theo một nhịp điều mà chúng ta không biết hoặc chưa biết.

5. Tại sao có sự khác nhau về thời gian ở mỗi người và mỗi vòng kinh?

Nhiều phụ nữ ra huyết rất nhiều, kéo dài tới 5-7 ngày. Nhiều người khác lại chỉ phải chịu đựng trong 3 ngày, có khi chỉ 2 ngày. Và chúng ta cũng nhận thấy nhiều khác biệt đáng kể trong chu kỳ vòng kinh của mỗi người. Nguyên nhân chủ yếu là việc chuẩn bị của tử cung mỗi người có khác nhau. Khi màng nhầy của tử cung tích nhiều hooc môn và có độ dầy lớn thì huyết ra nhiều. Trung bình huyết ra từ 3 đến 5 ngày là bình thường. Việc màng nhầy bong ra không phải trong chốc lát mà từ từ, từng khu vực, từng góc một. Phải từ 3 đến 5 ngày công việc ấy mới hoàn tất.

6. Vậy đàn ông có chịu theo một chu kỳ tình dục nào không?

Đây là câu hỏi người ta có thể đặt ra. Nhưng hình như đàn ông không có hiện tượng gì song song với chu kỳ kinh nguyệt của đàn bà. Về mặt chu kỳ sinh học thì chúng ta biết việc sản xuất tinh trùng của đàn ông đòi hỏi là 3 tháng. Các hooc môn nam hoạt động mạnh hay yếu tuỳ thời điểm trong ngày. Nhưng có lẽ hooc môn cũng như tinh trùng được sản xuất theo cách thường xuyên, từ tuổi dậy thì cho đến khi chết. Như vậy chu kỳ sinh dục của đàn bà hiển nhiên có tính chất đặc thù.

Tuy vậy, chúng ta cũng chưa thể khẳng định đàn ông không chịu sự tác động của chu kỳ sinh dục nào hết. Chỉ biết cho đến ngày hôm nay, khoa học chưa phát hiện được gì liên quan đến chuyện đó.

7. Kinh nguyệt thật sự bắt đầu từ lúc nào?

Kinh nguyệt bắt đầu từ khi có triệu trứng xuất huyết nhưng thực ra nó bắt đầu trước đó mấy tiếng đồng hồ, từ khi màng nhầy bắt đầu bị bong ra và bị đẩy ra ngoài cơ thể. Nhiều phụ nữ nhậy cảm, đã cảm thấy tình trạng này từ trước khi ra huyết vài tiếng đồng hồ.

-----

Ở kỳ sau của loạt bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu kỹ hơn về huyết kinh (máu kinh), một số hiện tượng thường thấy trong chu kỳ kinh nguyệt.

Để tiếp tục thảo luận về sức khỏe phụ nữ và giải pháp để sống khỏe, hãy kết bạn hoặc follow facebook: Vũ Thị Út Quyên hoặc like fanpage: LittleQ nhé!